Πήρα το στρατί... στην Αιθιοπία, την κοιλάδα του Όμο. Από τη Χριστίνα Παναγιώτου - Δακτυλίδη

Ένα ταξίδι στην Αιθιοπία είναι ένα ταξίδι στη Βίβλο. Βιβλική είναι και σήμερα η χώρα στο μεγαλύτερο μέρος της, βιβλικό το τοπίο, βιβλικές οι σκηνές, οι μορφές, βιβλικές και οι θρησκευτικές τελετές!

Είναι οι ιστορικές πόλεις, η πανάρχαια Αξώμη της Βασίλισσας του Σαββά, όπου φυλάσσεται η Κιβωτός της Διαθήκης, η Λαλιμπέλα με τις ξακουστές, μοναδικές, λαξευτές εκκλησιές της, το μεσαιωνικό Γκοντάρ, που καταγοητεύουν τον επισκέπτη. Είναι οι χριστιανικές τελετές, Χριστούγεννα, Θεοφάνια και Μέσκελ (Τιμίου Σταυρού), που ωραιότερες, μεγαλοπρεπέστερες, με τόση συμμετοχή πιστών και με τέτοιο θρησκευτικό παραλήρημα, δεν υπάρχουν στον κόσμο. Είναι η θρησκευτική τέχνη με τοιχογραφίες, αριστουργηματικά έργα, ισάξια των βυζαντινών. Είναι η θρησκευτική, αλλά και κοσμική μουσική της Αιθιοπίας που ντύνει όλο το σκηνικό. Είναι η γεωμορφολογική εικόνα της χώρας με τα οροπέδια, τις μεγάλες λίμνες και τις πηγές του γαλάζιου Νείλου. Είναι η ίδια η χώρα των 90.000.000 ψυχών και των 75 φυλών, που θεωρείται κοιτίδα του ανθρώπινου γένους, αφού εκεί έζησε, πριν 3,18 εκατομμύρια χρόνια, η περίφημη Λούσι, το πρώτο ανθρωποειδές που στάθηκε όρθιο στα δυο του πόδια, αλλά και η Άρντι, που πριν 4,4 εκατομμύρια χρόνια περπατούσε με τα τέσσερα. Είναι η πρωτεύουσα Αντίς Αμπέμπα, το Νέο Λουλούδι, όπως δηλώνει τ’ όνομά της, καινούργια πόλη, 100 ετών πόλη, η πόλη του μεγάλου Αυτοκράτορα Μενελίκ και του Χαϊλέ Σελασιέ. Μα πιο πολύ είναι το ταξίδι στον νότο της χώρας, όπου η κοιλάδα του ποταμού Όμο, εκεί όπου ζουν οι πιο παράξενες και πιο πρωτόγονες φυλές στον κόσμο.

Από την Αντίς Αμπέμπα ξεκινήσαμε μια συντροφιά 33 ατόμων. Μπήκαμε σε 11 τζιπ, μεγάλα, σύγχρονα και με εφόδια καυσίμων. Θα κινούμαστε 7 μέρες μέσα στη ζούγκλα. Κατευθυνόμαστε νότια. Αρχικά, ο δρόμος έξω από την πρωτεύουσα είναι καλός, από τους ελάχιστους ασφαλτοστρωμένους στη χώρα. Το τοπίο επίπεδο και μονότονο. Κίτρινοι αγροί, γεμάτοι γελάδια. Φθάνουμε στη λίμνη Κόκα. Δεκάδες αγελάδες πίνουν νερό στη λίμνη και εκατοντάδες μαραμπού πετάνε γύρω μας!

Κι ενώ συνεχίζουμε το δρόμο μας, περπατάνε δίπλα μας καμήλες καμαρωτές, κάρα φορτωμένα με ανθρώπους και σοδειές. Κάποιος, ξυπόλυτος, κουβαλάει και πουλάει δέρμα φιδιού. Αυτοκίνητο πουθενά! Άνθρωποι μόνο, αποστεωμένοι, ρακένδυτοι, ηλιοκαμένοι και ταλαιπωρημένοι! Σε κάθε μας στάση, μικρά παιδιά μαζεύονται και κολλάνε στ’ αυτοκίνητά μας. Επίμονα ζητάνε χρήματα, στυλό ή καραμέλες. Στη λίμνη Λαγκάνο διανυκτερεύουμε σ’ ένα lodge, σε μια καλύβα με αχυρένια σκεπή, πνιγμένη στις αφρικανικές ακακίες. Ο τόπος γύρω είναι ειδυλλιακός! Πολύχρωμα πουλιά στα δέντρα, χελώνες, κάκτοι, τριανταφυλλιές, πικροδάφνες…

Την άλλη μέρα συνεχίζουμε το ταξίδι στον νότο! Στον δρόμο μάς χαιρετούν μικρά μελαμψά παιδιά χορεύοντας, κουνώντας χαριτωμένα τα οπίσθιά τους. Κάπου- κάπου βλέπουμε και άντρες ολόγυμνους να διασχίζουν το δρόμο, φυσικά και ανέμελα. Κορμιά μαύρα, αγαλματένια, γυμνασμένα και ψηλόλιγνα! Στο χωριό Ντόρτζε μπαίνουμε στη μεγάλη καλύβα που έχει σχήμα λιονταριού. Είναι φτιαγμένη με μπανανόφυλλα κι έχει μέσα καλαμένια χωρίσματα για τους ανθρώπους και τα ζώα που ζουν μαζί τους. Οι χωρικοί εδώ φτιάχνουν πίτα από την ψίχα του μπανανόφυλλου της ψεύτικης μπανανιάς, που δεν κάνει καρπούς. Σκεπάζουν με μπανανόφυλλα την ψίχα και την αφήνουν κλειστή για 3 μήνες. Με την ζύμωση γίνεται σαν κοπανιστή. Την πλάθουν πίτες και την ψήνουν στη φωτιά. Σερβίρουν τις λεπτές πίτες, που ξινίζουν λίγο, με μέλι ή καυτή σάλτσα και αράκ (ρακί). Η πρόποση γίνεται με την κραυγή γιο-γιο-γιο και η παρέα φωνάζει γιο-χο!!

Η επόμενη στάση μας ήταν στη λίμνη Αμπάγια και τη λίμνη Τσάμο, δύο λίμνες που χωρίζονται με μια λουρίδα γης, "τη γέφυρα των θεών", όπως τη λένε. Θα διασχίσουμε το πάρκο της λίμνης με τους εκατοντάδες μπαμπουίνους και τα μακρόστενα κυλινδρικά καλάθια στα δέντρα που είναι κυψέλες για μέλισσες. Με βάρκα διασχίζουμε και τη λίμνη Τσάμο, που την τρέφει ο ποταμός Όμο. Πάνω μας πετούν πελεκάνοι. Ένας ιπποπόταμος μπαινοβγαίνει στο νερό. Οι ερωδιοί συμβιώνουν με τους κροκόδειλους, ανεβασμένοι στη ράχη τους, ενώ οι σπηλιές στις όχθες είναι καταφύγιο ψαράδων.

Ένα χωριό της φυλής Κόνσο είναι ο επόμενος σταθμός μας. Είναι κυκλικά κτισμένο με περίεργα πλεγμένες ξυλοδεσιές. Έτσι είναι φτιαγμένα τα 42 χωριά των Κόνσο, όπου μένουν τα 3.000 άτομα της φυλής. Στο μουσείο τους είδαμε τα περίφημα Γουάκα, ξύλινες επιτύμβιες στήλες, ομοιώματα ηρώων που έχουν σκοτώσει λιοντάρια κι άλλα άγρια ζώα, άνδρες με φαλλικά σύμβολα και οι γυναίκες τους. Οι Κόνσο, μάθαμε, ταριχεύουν τον αρχηγό τους. Αλείφουν το νεκρό με μέλι, βούτυρο κι αρωματικά βότανα και τον μουμιοποιούν για 9 χρόνια, 9 μήνες, 9 μέρες, 9 ώρες. Μετά, πιστοποιείται επίσημα ο θάνατος και τον θάβουν. Επτά χρόνια πριν μουμιοποιήθηκε ο τελευταίος αρχηγός τους...

Ο ήλιος έκαιγε όταν φθάσαμε στην Τζίνκα. Πολύ φτωχό μέρος! Το ξενοδοχείο με στοιχειώδεις παροχές. Στο δρόμο μας συναντήσαμε άτομα της φυλής Μπένα. Γυναίκες και παιδιά, μας πουλούσαν στον δρόμο μπανάνες και μάνγκο, να ξεδιψάσουμε. Ο τόπος έκαιγε, 37 βαθμούς θερμοκρασία! Σύννεφο η σκόνη στο πέρασμά μας και ζέστη αφόρητη.

Ήταν 12 Ιανουαρίου 2015 και βρισκόμαστε στην καρδιά της κοιλάδας του Όμο. Ταξιδεύουμε μέσα στη ζούγκλα. Γυναίκες νέες, μισόγυμνες με τα μωρά στην πλάτη, ολόγυμνα μικρά παιδιά που μάς πλησιάζουν για φωτογραφίες. Μετά από μία κουραστική διαδρομή φθάσαμε σε χωριό των Μούρσι - που είναι νομάδες – 9.000 άτομα συνολικά. Δεν πιστεύουμε πως έχουμε μπροστά μας τις γυναίκες με τα πιάτα στα χείλη. Από 18 χρονών, τα κορίτσια των Μούρσι κόβουν το κάτω χείλος. Βάζουν ένα μικρό πήλινο πιάτο και μετά ένα μεγαλύτερο και ένα τρίτο, για να γίνουν αρεστά στ’ αγόρια. Στο κεφάλι τους έχουν καλαμπόκια και κολοκύθες. Φοράνε πολύχρωμα κοσμήματα στα χέρια και στα πόδια. Οι άντρες είναι μισόγυμνοι και κρατάνε καλάσνικοφ ή ράβδους. Τρώνε καλαμπόκι, σόργο και γάλα με αίμα ταύρου. Εκατομμύρια τα έντομα στα πρόσωπά τους, στις καλύβες και γύρω τους. Είναι άγριοι και επιθετικοί! Τους πλησιάζουμε με την άδεια του φύλαρχου. Ζητάνε χρήματα για φωτογραφίες...

Συνεχίζουμε το ταξίδι μας σε ανώμαλο χωματόδρομο με πολύ ταρακούνημα και πολλή σκόνη, για να συναντήσουμε τους Χάμερ, 60.000 άτομα, σκορπισμένους σε πολλά χωριά. Οι γυναίκες των Χάμερ βάφουν τα μαλλιά τους με κοκκινόχωμα και τα κολλάνε με βούτυρο. Γυμνόστηθες, φοράνε πολύχρωμες λαιμαριές με χάντρες και λουριά από δέρμα κατσίκας. Οι πλάτες τους είναι χαρακωμένες. Μαστιγώνονται από τους άνδρες στην τελετή ενηλικίωσης των παιδιών τους, όταν αυτά μπορούν να πηδήξουν τους ταύρους (ταυροκαθάψια).

Την επόμενη μέρα ταξιδέψαμε στη σαβάνα με τα ξερά παράξενα δέντρα, τα τοπικά μπαομπάπ με τα ροζ λουλούδια, που τα λένε και «ρόδα της ερήμου». Ανάμεσα σε πελώριες, πανύψηλες τερμιτοφωλιές, βρίσκουμε και πλησιάζουμε τους Κάρο, σ’ ένα από τα χωριά τους, πάνω στο ποτάμι. Οι Κάρο είναι 3.000 άτομα, ψαράδες και νομάδες. Οι γυναίκες τους ξυρίζουν το κεφάλι τους, αφήνουν μια τούφα ψηλά και ζωγραφίζουν τα πρόσωπα και τα κορμιά τους. Έχουν πολλά παιδιά ως και 12, που πολλές φορές τα καταπίνουν οι κροκόδειλοι στο ποτάμι.

Από το Τούρμι ξεκινήσαμε, για να γνωρίσουμε τους Έρμορε, που είναι 4.000 άτομα. Μένουν κι αυτοί σε καλύβες. Είναι ανιμιστές, όπως όλοι εδώ, και πιστεύουν πως είναι απόγονοι του Κους, δισέγγονου του Νώε. Πριν παντρευτούν, οι κοπέλες κάνουν κλειτοριδεκτομή, ενώ οι άντρες πληρώνουν για τη μέλλουσα σύζυγο 30 γίδια, 10 γελάδια, 400 κιλά μέλι και 2 κιλά καφέ. Η τελετή του γάμου διαρκεί 3-4 μήνες.

Περάσαμε φαράγγια, ανάμεσα σε εκατοντάδες Χάμερ, που, φορτωμένοι κάτω από τον καυτό ήλιο, πάνε στην «αγορά των φυλών» στο Τούρμι. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι περπατάνε 40 χλμ. τη μέρα, για να πουλήσουν την πραμάτεια τους. Πουλάνε υφαντά, ξύλινα, δέρματα, και τ’ ανταλλάσσουν με κατσίκια, στάρι, όσπρια. Οι ανταλλαγές γίνονται σε χωμάτινα παραπήγματα ή τσίγκινα, ή πάνω στο χώμα, από ένα πολύχρωμο πλήθος αλλόκοτων ανθρώπων μιας άλλης εποχής, αιώνες πίσω...

Είκοσι πέντε τέτοιες φυλές ζουν στην κοιλάδα του Όμο, με τους παραποτάμους του, που τους βρήκαμε κατάξερους αφού δεν ήταν η εποχή των βροχών. Οι άνθρωποι αυτοί θα εκπολιτισθούν όταν θα γίνει το φράγμα του ποταμού. Εμείς, όμως, γνωρίσαμε έναν κόσμο πρωτόγονο, σκληρό, βάναυσο, άγριο, απομονωμένο, που ζει στη φύση και παλεύει με τα στοιχειά της φύσης, έναν κόσμο μοναδικό στον πλανήτη, σε μια απόκοσμη γωνιά της Αιθιοπίας, αυτής της συγκλονιστικής - για τον επισκέπτη - χώρας.

Για το ταξίδι σας στην Αιθιοπία, επισκεφθείτε το Travel Bookstore

www.travelbookstore.gr