Η Διεθνής Βιβλιοθήκη Νεότητας του Μονάχου, από την Ντόρα Αραμπατζή

Η πολύ καλή και αγαπημένη μας Ντόρα Αραμπατζή, επιμελήτρια του ελληνόγλωσσου τομέα της Διεθνούς Βιβλιοθήκης Νεότητας του Μονάχου, μας προσέφερε τις γνώσεις και την αγάπη της για το βιβλίο συστήνοντας, μέσω των {σελίδων}, τον μοναδικό αυτόν χώρο για το παιδί και το βιβλίο.

Την ευχαριστούμε!

___________________________________________________________________

"Δώστε μας βιβλία, δώστε μας φτερά!"

ήταν το σύνθημα της Jella Lepman, που ίδρυσε τη Διεθνή Βιβλιοθήκη Νεότητας του

Μονάχου το 1949 καθιστώντας την ως την πρώτη βιβλιοθήκη παγκόσμιας παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας στον κόσμο. Γι’ αυτήν αποτελούσε επιτακτική ανάγκη το να προσφέρει στα παιδιά και τους εφήβους, που μεγάλωσαν μέσα στον εθνικοσοσιαλισμό και τον πόλεμο, βιβλία ως ερέθισμα για την ανάπτυξη της φαντασίας τους και για τη διαμόρφωση μιας ανοιχτής αντίληψης για τον κόσμο. Με το σύνθημα "Δώστε μας βιβλία, δώστε μας φτερά", η Lepman αιτούνταν δωρεές βιβλίων σε εκδοτικούς οίκους διεθνώς, καταφέρνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο να συγκεντρώσει 4.000 βιβλία γραμμένα σε πολλές γλώσσες. Με τα βιβλία αυτά διοργάνωσε μια έκθεση βιβλίου το 1946, που έτυχε μεγάλης ανταπόκρισης.

Με τις απόψεις της για τη δουλειά μιας βιβλιοθήκης, που θέτει τον νεαρό χρήστη στο επίκεντρο, τον σέβεται και τον ενθαρρύνει να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωσή των δραστηριοτήτων της, η Βιβλιοθήκη προηγούνταν της εποχής της. Ο Erich Kaestner μάλιστα, διάσημος συναγωνιστής της Jella Lepman, χαρακτήρισε τα παιδιά, σε μια ανοιχτή επιστολή του, ως "ιδιοκτήτες" της βιβλιοθήκης. Η δημοκρατική συγκατάθεση απόψεων και μια προοδευτική αντίληψη για τη διάδοση και την προώθηση της λογοτεχνίας αποτελούσαν τους οδηγούς για τη δουλειά της. Προσκαλούνταν συγγραφείς βιβλίων και δίνονταν συνεντεύξεις σε πνεύμα κριτικό ενώ συγκροτούνταν ομάδες νέων που διεξήγαγαν συζητήσεις πάνω στα δικαιώματα των παιδιών και το εκπαιδευτικό σύστημα. Πιστή στις αρχές της ιδρύτριάς της και σταθερή μέσα στο χρόνο στην προοδευτική προώθηση πολιτιστικών αξιών η μικρή αυτή κοιτίδα πολιτισμού εξελίχθηκε στη σημαντικότερη βιβλιοθήκη για τη διεθνή παιδική και νεανική λογοτεχνία παγκοσμίως, με σχεδόν 600.000 τίτλους σε 130 γλώσσες και πολύτιμες ιστορικές συλλογές να συγκαταλέγονται αρχειοθετημένες στο δυναμικό της. Το ίδρυμα αποτελεί στέγη λογοτεχνίας για παιδιά, νέους, συγγραφείς, εικονογράφους, βιβλιοθηκάριους, εκπαιδευτικούς, και για όλους τους κύκλους που ενδιαφέρονται για το παιδικό και εφηβικό βιβλίο. Οι πολύμορφες δραστηριότητες της Βιβλιοθήκης γύρω από το βιβλίο που πλαισιώνονται από ποικίλα εργαστήρια, εκπαιδευτικά προγράμματα και σεμινάρια, το δανειστικό της τμήμα, όπου τα παιδιά μπορούν να δανειστούν βιβλία σε 13 γλώσσες, ένας μαγευτικός χώρος αφιερωμένος στην εικονογράφο Binette Schroder καθώς και τα μικρά της μουσεία λογοτεχνίας για τον Michael Ende και τον James Kruss προσελκύουν κάθε χρόνο πάνω από 35.000 επισκέπτες στους χώρους της, στο ειδυλλιακό καστέλο του Blutenburg στην άκρη της πόλης του Μονάχου.

Αποκορύφωμα των εκδηλώσεων αποτελεί το φεστιβάλ "White Ravens", που ξεκίνησε ως θεσμός το 2010 και λαμβάνει χώρα ανά διετία με μεγάλη επιτυχία. Για πέντε μέρες, συγγραφείς και εικονογράφοι από όλο τον κόσμο διαβάζουν, διευθύνουν εργαστήρια ποικίλου περιεχομένου καθώς και εργαστήρια δημιουργικής γραφής, και παίρνουν το βήμα για να αναφερθούν τόσο στη δική τους δουλειά, όσο και σε αυτή συνδημιουργών τους.

Το φεστιβάλ White Ravens προσφέρει χώρο τόσο για καταξιωμένους και πολυβραβευμένους συγγραφείς όσο και για πρωτοεμφανιζόμενους ή ανερχόμενους στο χώρο.

Στον χώρο της έρευνας η Διεθνής Βιβλιοθήκη Νεότητας του Μονάχου έχει καθιερωθεί ως διεθνές κέντρο μελέτης παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας. Στα πλαίσια του προγράμματος υποτροφιών της επιστήμονες και ειδικοί απ’ όλο τον κόσμο φιλοξενούνται κάθε χρόνο στους χώρους της προς εκπόνηση εργασιών τους με δυνατότητα έως και τρίμηνης παραμονής. Επίσης, μεγάλο ενδιαφέρον προκαλούν οι ετήσιες και εναλλασσόμενες θεματικές εκθέσεις στους χώρους του ιδρύματος, που διαπραγματεύονται διεθνή χαρακτηριστικά του λογοτεχνικού υλικού.

Ιδιαίτερη ενότητα στήριξης και προώθησης της δημιουργίας στο χώρο της παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας αποτελούν οι περιζήτητες περιοδεύουσες εκθέσεις της. Η Βιβλιοθήκη τις παραχωρεί δανειστικά σε φορείς, ιδρύματα, μουσεία , εκθέσεις και φεστιβάλ βιβλίου διεθνώς ταξιδεύοντας έργα καταξιωμένων εικονογράφων, τίτλους διεθνούς θεματικής βιβλιογραφίας καθώς και σημαντικές επιλογές εικονογραφημένης παιδικής ποίησης σε όλο τον κόσμο συνδράμοντας με χαρακτηριστική αισθητική ποιότητας στην διάδοση παραγωγής παιδικής λογοτεχνίας από χώρα σε χώρα.

Μεγάλης ζήτησης διεθνώς τυγχάνει μια από τις σημαντικότερες εκθέσεις-παράδοση της Διεθνούς Βιβλιοθήκης Νεότητας του Μονάχου, οι “White Ravens”. Περιλαμβάνοντας 200 εξέχοντες επίκαιρους τίτλους από 50 χώρες και σε πάνω από 30 γλώσσες, επιλεγμένους από τους υπεύθυνους των γλωσσικών τομέων του ιδρύματος, κοσμούσε ετησίως το περίπτερο της Βιβλιοθήκης στην Παγκόσμια Έκθεση Παιδικού Βιβλίου στη Μπολόνια, ενώ από το 2014 και μετά θα είναι διπλά επισκέψιμη, με πρεμιέρα κάθε χρόνο στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φραγκφούρτης αλλά και στην έκθεση της Μπολόνια στη συνέχεια. Αμέσως μετά θα διατίθεται στο διεθνές κοινό ως βασική και σημαίνουσα ετήσια περιοδεύουσα έκθεση του ιδρύματος.

Μεγάλη είναι η συμβολή του ιδρύματος στην ανάδειξη και προβολή της παιδικής ποίησης στο διεθνές προσκήνιο. Από το 2011 η Διεθνής Βιβλιοθήκη Νεότητας εκδίδει το πολυβραβευμένο ημερολόγιο ArcheKinderKalender με εικονογραφημένη παιδική ποίηση απ’ όλο τον κόσμο. Κάθε εβδομαδιαίο φύλλο του κοσμείται από ένα εικονογραφημένο ποίημα με το κείμενό του στην αυθεντική του γλώσσα και σε γερμανική μετάφραση. Το κοινό καλωσόρισε και αγκάλιασε με ενθουσιασμό το ανθολόγιο αυτό από τον πρώτο κιόλας μήνα, συνεχίζοντας να επιβεβαιώνει με τη μεγάλη ζήτησή του ετησίως την απόλυτα επιτυχή απήχηση του εγχειρήματος αυτού.

Η ελληνόγλωσση παιδική και εφηβική λογοτεχνία έχει εδραιώσει αδιάλειπτη παρουσία στις σελίδες του ημερολογίου διεθνούς εικονογραφημένης παιδικής ποίησης και μόνιμη συμμετοχή στις επιλογές για τους White Ravens ετησίως, καθώς και στις θεματικές εκθέσεις του ιδρύματος.

Το αυξανόμενο δυναμικό του ελληνόγλωσσου αρχείου του ιδρύματος, που το καθιστά ολοένα και πιο εύρωστο και ικανό ως προς την αναζήτηση και επιλογή αξιανάγνωστων τίτλων για κάθε δράση προβολής και προώθησης της ελληνόγλωσσης παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας αλλά και ο συνεχής εμπλουτισμός του ελληνόγλωσσου δανειστικού βραχίονα-κοιτίδας επαφής των Ελλήνων μαθητών της πόλης με τη λογοτεχνική παραγωγή της χώρας τους οφείλουν τη διατήρηση της ζωτικότητάς τους και τη συνεχή επικαιροποίησή τους στη σταθερή

και άριστη συνεργασία με τον ελληνόγλωσσο τομέα του ιδρύματος ελληνικών και κυπριακών εκδοτικών οίκων και δημιουργών αλλά και τη στήριξη φορέων του χώρου, όπως ο Κυπριακός Συνδέσμος Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου και ο Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου.

Θα ήθελα να απευθύνω για πολλοστή φορά τις ευχαριστίες μου σε όλους αυτούς τους ανθρώπους, που στέκονται με συνέπεια αρωγοί και συνοδοιπόροι στο έργο του ελληνόγλωσσου τομέα μας συνδράμοντας σημαντικά στο να διατηρηθεί αυτή η δίοδος προς το διεθνή χώρο ανοικτή. Μέλημα όλων μας ας συνεχίσει να αποτελεί ο μη εφησυχασμός και η διεύρυνση δικτύων συνεργασίας με στόχοτη συνεχή διάνοιξη οριζόντων διάδοσης και προβολής της παιδικής και εφηβικής μας λογοτεχνίας, αναδεικνύοντάς την ως κιβωτό παραγωγής πολιτισμού και προόδου.