Η χελιδόνα η Φενέλη και ο Αλήτης ο σπουργίτης, βιβλιοπρόταση και συνέντευξη με την Ελένη Γκιργκινούδη και τον Απόστολο Βέττα

Οι {σελίδες} είχαν την τιμή να συνομιλήσουν με τη συγγραφέα κυρία Ελένη Γκιργκινούδη και τον εικονογράφο κύριο Απόστολο Βέττα, με αφορμή το βιβλίο "Η χελιδόνα η Φενέλη και ο Αλήτης ο σπουργίτης".

Ευχαριστούμε την κυρία Σούπαρη Σοφία και τις εκδόσεις Επόμενος Σταθμός.

____________________________________________________________________________

Κα Γκιργκινούδη, 

διαβάζατε λογοτεχνικά βιβλία στην παιδική σας ηλικία; Ένας αγαπημένος σας τίτλος; 

Από μικρή θυμάμαι τη γιαγιά μου να μου διηγείται παραμύθια, οπότε αυτό συνεχίστηκε και ως παιδάκι με το εξωσχολικό βιβλίο που σιγά-σιγά έγινε κομμάτι της καθημερινότητάς μου και φυσικά συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Αγαπημένα μου είναι πολλά παιδικά βιβλία αλλά θα ξεχωρίσω το «Πρίγκιπας και φτωχός» του Μαρκ Τουέιν και τον «Τρελαντώνη» της Πηνελόπης Δέλτα, ήταν από τα πρώτα που διάβασα οπότε είναι και αγαπημένα. 

Τι θα συμβουλεύατε ένα παιδί, με απλά λόγια, που δεν μπορεί να διαχειριστεί με άνεση τη διαφορετικότητά του και απομονώνεται; 

Η διαχείριση της ύπαρξης του κάθε παιδιού είναι μια δύσκολη διαδικασία, εάν θέλουμε να γίνετε σωστά, πόσο μάλλον όταν το παιδί καλείται να διαχειριστεί καταστάσεις διαφορετικότητας ή ανεπάρκειας. Είμαι της άποψης πως οι συμβουλές γενικά, δηλαδή η εκλογίκευση μιας κατάστασης και η χρήση επιχειρημάτων, δεν είναι η βασική μέθοδος της αποδοχής της διαφορετικότητας ενός παιδιού. Συμβάλλουν μεν, αλλά αυτό που βοηθάει ιδιαίτερα είναι η διαχείριση της διαφορετικότητας καταρχήν σε συμβολικό επίπεδο. Γι αυτό ακριβώς και έγραψα το συγκεκριμένο παραμύθι. Για να μοιραστώ την ιστορία της Φενέλης με τα παιδιά και να διαμορφώσουν τις δικές τους αναπαραστάσεις για την διαφορετικότητα ή την ανεπάρκεια. Υπάρχουν ακόμη πολλά και καλά λογοτεχνικά κείμενα που διαχειρίζονται τη διαφορετικότητα και απευθύνονται σε παιδιά. Ενώ επίσης Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τεχνικές εμψύχωσης κι ενίσχυσης της αυτοεκτίμησης του παιδιού μέσω της δραματοποίησης ή του θεατρικού παιχνιδιού. 

Η κοινωνία των παιδιών έχει τους δικούς της κώδικες επικοινωνίας. Τι συμβουλές θα δίνατε στα παιδιά όταν μέσα στην ομάδα που ανήκουν υπάρχουν και άτομα που έχουν την ανάγκη μίας ειδικής αγωγής; 

Πολύ σωστά εντοπίσατε ότι η δουλειά πρέπει να γίνετε ακριβώς σε αυτό το σημείο, δηλαδή στην ομάδα των συνομήλικων ενός παιδιού με ειδικές ανάγκες. Και η ηλικία που ενδείκνυται είναι κυρίως η προσχολική, καθώς τα παιδιά δεν έχουν ακόμη δημιουργήσει αναπαραστάσεις της αναπηρίας και κατά συνέπεια στιγματισμού των συγκεκριμένων παιδιών. Αυτό που παίζει μεγάλο ρόλο είναι η συνύπαρξη παιδιών με και χωρίς αναπηρίες με σκοπό την αλληλεπίδραση και τη δημιουργία ενός κοινού, θα έλεγα, τόπου όπου κάθε παιδί θα μπορέσει βιωματικά να καταλάβει πως για τη σύσταση μιας ομάδας είναι απαραίτητοι όλοι οι χαρακτήρες ανθρώπων, ο αρχηγός, ο συναισθηματικός, ο επικοινωνιακός, ο εσωστρεφής, ο παρορμητικός, ο οργανωτικός ακόμη και ο γκρινιάρης και ο ανεπαρκής της παρέας. Έτσι διαμορφώνεται μια κουλτούρα, από τη νηπιακή ακόμη ηλικία, όπου η διαφορετικότητα ή η ανεπάρκεια προσδιορίζεται ως μια φυσική διαφορετική κατάσταση και όχι κατά ανάγκη μειονεκτική. 

Η διαφορετικότητα, στους επιστημονικούς δείκτες και στις σχετικές μελέτες, μπορεί να παρεκκλίνει προς τα κάτω αλλά και προς τα πάνω. Για τα δύο αυτά άκρα, τι θα θέλατε να συναντήσετε, μέσα στην εκπαιδευτική σας καριέρα, ποιο ζητούμενό σας θα θέλατε να ικανοποιηθεί με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο; 

Ένα από τα προβλήματα της εκπαίδευσής μας είναι ο έντονος προσανατολισμός σε συγκεκριμένα εγχειρίδια που απευθύνονται στον μέσο μαθητή και που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει! Οι δάσκαλοι καλούνται να καλύψουν μια συγκεκριμένη ύλη, παραβλέποντας πολλές φορές τον ίδιο τον στόχο που είναι το παιδί και η κάλυψη των προσωπικών του αναγκών. Αυτό που θα ήθελα να συναντήσω είναι εκπαιδευτικούς προσανατολισμένους στο ίδιο το παιδί και στην προσέγγιση των προσωπικών του ιδιαιτεροτήτων ή αναγκών, μια διαφοροποιημένη διδασκαλία όσον αφορά τη μέθοδο αλλά και μερικές φορές τους στόχους που θέτουμε. Σε μια προσωποκεντρική εκπαίδευση, όπου στόχος μας είναι ο μαθητής και η ανάπτυξη εκείνων των δεξιοτήτων του που θα τον κάνουν έναν ενήλικα που ευημερεί κι έχει μια ποιότητα ζωής, χωράνε όλοι κι εκείνοι που παρεκκλίνουν προς τα κάτω αλλά κι εκείνοι που παρεκκλίνουν προς τα πάνω.

____________________________________________________________________________

Κε Βέττα, 

διαβάζατε λογοτεχνικά βιβλία στην παιδική σας ηλικία; Ένας αγαπημένος σας τίτλος; 

Στην παιδική μου ηλικία διάβασα πολύ και κάθε είδους έντυπο. Ήταν η εποχή που δεν υπήρχε άλλος τρόπος να αναπτύξεις τη φαντασία σου. Μεγάλωσα σε πόλη και εκτός από τον κινηματογράφο που ήταν ακριβός, ήταν τα διάφορα περιοδικά, π.χ. τα "κλασσικά εικονογραφημένα", που ήταν ανάρπαστα και τα ανταλλάζαμε χέρι με χέρι. Επίσης, όλα τα βιβλία της Πηνελόπης Δέλτα, όλες οι εκδόσεις με τους λαϊκούς ήρωες όπως ο Ταρζάν, ο Ρομπέν των Δασών κτλ. Ξεχωρίζω τον "Δεκαπενταετή πλοίαρχο" του Ιουλίου Βερν. 

Τι θα συμβουλεύατε ένα παιδί που ονειρεύεται να γίνει εικονογράφος; 

Νομίζω πως όλα τα παιδιά φτιάχνουν συνέχεια εικόνες και η φαντασία τους καλπάζει, γι' αυτό και τίποτα δεν έχω να τα συμβουλέψω. Αν θα συμβούλευα κάποιον είναι οι γονείς των παιδιών που συνήθως αντί να τα ενθαρρύνουν να διαβάζουν όλα τα έντυπα και όλα τα βιβλία που φαινομενικά μοιάζουν να είναι άχρηστα, τα εμποδίζουν και τα κατευθύνουν σε επιλογές που στο τέλος αποβάλλονται από την ευαίσθητη παιδική ηλικία. Η εικονογράφηση χρειάζεται ελευθερία. 

Η συγγραφή με τη ζωγραφική πόσο κοντά ή μακριά είναι; 

Η εικονογράφηση είναι μία αφήγηση που "συνυπάρχει" με το κείμενο, έχει τους δικούς της κανόνες και διατυπώνει με άλλον τρόπο πράγματα και ζητήματα που αναφέρονται στην ατμόσφαιρα που αναπτύσσεται μέσα στην ιστορία. Εδώ, θα πρέπει να επισημάνω και τον σπουδαίο ρόλο της σελιδοποίησης που μαζί με τον συνολικό σχεδιασμό του βιβλίου, εναρμόνισε και συμφιλίωσε την εικόνα με το γραπτό κείμενο. 

Μία σκηνή της ιστορίας της Φενέλης και του Αλήτη που σας "άγγιξε" περισσότερο. 

Πάντα θα με απασχολεί όταν, άσκοπα, η ζωή μοιράζει αδικίες και πάντα θα είμαι με το μέρος όποιου αγωνίζεται για να αποκαταστήσει την ομορφιά και τη φύση του έρωτα μέσα σε αυτό το μυστήριο που λέγεται ζωή. 

Έντονη η παρουσία του θεσσαλονικιώτικου τοπίου μέσα στις ζωγραφιές του συγκεκριμένου βιβλίου, δώσατε ταυτότητα στις εικόνες κι έναν πανέμορφο ουρανό για να πετάξουν οι ήρωες. Εκτός από την ομορφιά της Θεσσαλονίκης, θα θέλαμε να περιγράψετε, για τους μικρούς αναγνώστες, μία πηγή ή στιγμή έμπνευσης σας. 

Έμπνευση μου στάθηκε η εντύπωση που έχει ο κάθε άνθρωπος για τα πουλιά, πως αυτά μπορούν να κινούνται γρήγορα σε κάθε τόπο και σε κάθε σημείο και πως απολαμβάνουν το αίσθημα της ελευθερίας που τους παρέχει η ζωή.